Bilirdiniz? ChatGPT və Süni İntellekt Serverləri Su Qıtlığına Təsir Edə Bilər

Giriş: Texnologiyanın Görünməyən Tərəfi

Süni intellekt sürətlə həyatımıza daxil olur. ChatGPT kimi sistemlərdən istifadə artıq təkcə texnoloji dairələrdə deyil, gündəlik həyatda, təhsil və biznes sahələrində də geniş yayılıb. Amma bu texnologiyanın görünməyən bir tərəfi var: ekoloji təsirləri.

Elektrik enerjisi istifadəsi haqqında çox danışılır, amma bir başqa mühüm məsələ tez-tez gözdən qaçır: su istifadəsi. Süni intellektin serverləri milyonlarla əməliyyatı icra edərkən qızır və bu istilik su əsaslı soyutma sistemləri ilə idarə olunur. Nəticədə isə texnologiyanın inkişafı qlobal su ehtiyatlarına təzyiq yaradır.

1. Süni İntellekt Serverləri Niyə Suya Ehtiyac Duyur?

Süni intellekt modelləri, xüsusilə də “böyük dil modelləri” (LLM-lər), nəhəng miqdarda məlumatla işləyir və bu da yüksək hesablama gücü tələb edir. Bu güc isə çoxlu istilik yaradır. İstiliyi azaltmaq üçün serverlər soyudulmalıdır. Ən effektiv üsullardan biri isə su ilə soyutmadır.

Məsələn, bəzi məlumat mərkəzləri yalnız bir il ərzində milyonlarla litr su istifadə edir. Bu, minlərlə insanın illik içməli su ehtiyacına bərabər ola bilər.

2. Su Qıtlığı Qlobal Problemdir

BMT-nin məlumatına görə, dünyada təxminən 2 milyard insan təmiz suya davamlı çıxış imkanından məhrumdur. İqlim dəyişikliyi, əhali artımı və qeyri-effektiv idarəetmə su resurslarına ciddi təzyiq göstərir. Belə bir şəraitdə texnologiyanın da əlavə su sərfiyyatı bu qlobal problemi daha da dərinləşdirə bilər.

3. Texnologiya və Davamlılıq Necə Uzlaşa Bilər?

Problem yalnız serverlərin olması deyil — onların idarə olunma formasıdır. Texnologiya şirkətləri suya qənaət edən alternativ soyutma sistemləri axtarmalı və məlumat mərkəzlərini daha “yaşıl” formada dizayn etməlidirlər.

Eyni zamanda istifadəçilər də texnologiyadan şüurlu və balanslı şəkildə istifadə etməli, AI sistemlərini yalnız real ehtiyaclar üçün işə salmalıdırlar.

Nəticə

Süni intellektin gələcəyi parlaqdır, lakin onun ekoloji izi də unudulmamalıdır. Su qıtlığı kimi ciddi bir qlobal problemlə üz-üzə olduğumuz halda, texnologiyanın dayanıqlı şəkildə inkişafı hər zamankindən daha vacibdir.

İndi isə sual budur: texnologiya bizə xidmət edəcək, yoxsa biz texnologiyanın gizli xərclərinə göz yummalı olacağıq?

-->